Streszczenie praktyki:

Żywa Biblioteka to specjalny rodzaj biblioteki, w której książkami są żywi ludzie, z którymi związane są pewne stereotypy, bywają nieakceptowani, doświadczają wykluczenia społecznego. Powody wykluczenia są bardzo różne: mogą to być imigranci, osoby dotknięte bezdomnością, osoby z niepełnosprawnościami, ale też nawet seniorzy czy osoby wychowane w domach dziecka – i wielu innych. Żywa Biblioteka to sposób na przeciwstawienie się uprzedzeniom i stereotypom. Każdy, kto przychodzi do Żywej Biblioteki, ma możliwość swobodnego porozmawiania z dowolnie wybraną Książką. Szkoła stara się, aby w każdej edycji wydarzenia lista książek w katalogu odpowiadała aktualnym potrzebom i opierała się na lokalnym kontekście.

Opis praktyki:

Żywa Biblioteka, czyli krótkie, indywidualne spotkania z Żywymi Książkami (osobami z różnych powodów doświadczającymi wykluczenia społecznego), to innowacyjna metoda prowadzenia edukacji antydyskryminacyjnej. Jest to działanie na rzecz poszanowania praw człowieka, tworzenia przestrzeni dialogu i porozumienia, kształtowania postaw otwartości i akceptacji wobec inności. Najlepszym przewodnikiem i instrukcją organizacji i prowadzenia Żywych Bibliotek są za zasoby Sieci Żywych Bibliotek, dostępne na stronach internetowych organizacji (np. Baza dokumentów i standardów). Aby zorganizować profesjonalnie to wydarzenie (które stało się cykliczne) wybrani nauczyciele wzięli udział w szkoleniu dla organizatorów i organizatorek Żywych Bibliotek prowadzonym przez organizację Żywa Biblioteka – Human Library Polska. Uczniowie chcący zostać wolontariuszami Żywej Biblioteki uczestniczyli w warsztatach antydyskryminacyjnych w Ośrodku Pozytywnego Dialogu w Klimontowie.

Kolejnym etapem jest zawsze zdobycie zainteresowania partnerów – instytucji chcących w różnych sposób wspomóc pracę szkoły – i wejście z nimi we współpracę. Następnie należy zaprosić do projektu same Żywe Książki. Osoby, które zgodzą się wziąć udział w wydarzeniu, muszą przejść szkolenie według standardów organizacji Żywa Biblioteka – Human Library Polska. O wydarzeniu i jego zawiadamiane są lokalne media oraz informowani są uczniowie i nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych w regionie.

W koordynacji i promocji wydarzenia pomogło stworzenie strony internetowej dotyczącej inicjatywy. Kolejne zadania to: stworzenie bazy dokumentów i materiałów promujących projekt (logo Żywej Biblioteki Kielce wykorzystane w materiałach promocyjnych tj. koszulkach dla wolontariuszy i organizatorów, plakatach informacyjnych, kubkach pamiątkowych dla uczestników), tworzenie każdorazowo katalogu Żywych Książek, określenie regulamin Żywej Biblioteki, zaprojektowanie karty czytelnika, wzorów zaproszeń oraz umów partnerskich z instytucjami wspomagającymi realizację przedsięwzięcia.

Czytelnia Żywej Biblioteki jest zorganizowana w szkolnej bibliotece oraz w dodatkowych salach, jeśli zachodzi taka potrzeba. Organizatorki oraz zaangażowani w projekt wolontariusze są obecni przez cały czas trwania wydarzenia i czuwają nad przestrzeganiem standardów Żywej Biblioteki Polska. Służą pomocą w wyborze tytułu i wyjaśniają zasady funkcjonowania ŻB. Czytelnik, po zapoznaniu się z regulaminem, rejestruje się i otrzymuje kartę biblioteczną upoważniającą go do wypożyczania Książek. Następnie zapoznaje się z katalogiem dostępnych Książek – każdego roku lista książek w katalogu jest wybierana tak, by odpowiadała na aktualne potrzeby i opierała się na lokalnym kontekście. Goście Żywej Biblioteki mają możliwość porozmawiania z każdą wypożyczoną Książką przez 20 minut. 

Wszyscy uczestnicy projektu (wolontariusze, goście, Książki) proszeni są o wypełnienie ankiet służące do jego ewaluacji. Każde wydarzenie jest szczegółowo dokumentowane, powstają: filmy, zdjęcia, wpisy uczestników do Kroniki Szkoły, pojawiają się artykuły i audycje w lokalnej prasa, radiu, telewizji i telewizji internetowej.

Rezultaty:

– Przedsięwzięcie pozwala realizować program wychowawczy szkoły w zakresie wychowania w duchu tolerancji, szacunku do odmiennych kultur, światopoglądów.

– Żywa Biblioteka stała się inspiracją dla innych nauczycieli do szukania nowych rozwiązań metodycznych, a tym samym poprawy jakości kształcenia.

– Wydarzenie zintegrowało społeczność szkolną i lokalną.

– Udział młodzieży i opiekunów z innych placówek oświatowych, współpraca z instytucjami wspierającymi pracę szkoły oraz szeroki wydźwięk w mediach wpłynęły na umocnienie korzystnego wizerunku szkoły w środowisku lokalnym.

– Żywa Biblioteka kształtuje postawy otwartości i akceptacji wobec inności.

– Przedsięwzięcia pomaga wykształcić w młodych ludziach umiejętności krytycznego myślenia i samodzielnego wyciągania wniosków.

– Dzięki kontaktowi z przedstawicielami różnych środowisk uczniowie są przygotowywani do nawiązywania życzliwych, kulturalnych, przepełnionych szacunkiem kontaktów z drugim człowiekiem oraz rzeczowego i kulturalnego prowadzenia dyskusji – to umiejętności bardzo przydatne w przyszłej pracy zawodowej.