Streszczenie praktyki:

Innowacja pedagogiczna „E-portfolio przyszłego pracownika” dedykowana jest uczniom klasy IV kształcącym się w zawodzie technik ekonomista. Realizowana jest w trakcie obowiązkowych zajęć lekcyjnych na jednostce modułowej „Aktywne poszukiwanie pracy”. W kształceniu modułowym nauczyciel występuje jako doradca, partner organizujący i kierujący procesem dydaktycznym oraz przekazywaniem informacji zwrotnej o postępach uczącego się. W innowacji wykorzystywana jest dostępna on-line interaktywna tablica Padlet, która umożliwia zapisywanie plików, linków, zdjęć, filmów i innych materiałów. Wprowadzona innowacja wykorzystuje wywodzącą się z kształcenia modułowego metodę e-portfolio. Polega ona na tworzeniu kolekcji cyfrowych obiektów w postaci osiągnięć i dowodów związanych z umiejętnościami, kompetencjami i procesem uczenia się, które umieszczane są na tablicy Padlet.

Opis praktyki:

Problemem motywującym do prowadzenia innowacji były wyniki badań nt. oczekiwań pracodawców w stosunku do absolwentów szkół zawodowych. Badania z 2017 roku Pokazały, że pracodawcy cenią przede wszystkim umiejętności uniwersalne i miękkie, takie jak właściwy etos pracy, staranność w wykonywaniu obowiązków, kompetencje społeczne itp. Rzadziej oczekują doświadczenia i konkretnych umiejętności potwierdzonych certyfikatami – zakładają, że pracownicy dysponujący bazowym wykształceniem i określoną postawą będą potrafili opanować obowiązki zawodowe. W ofertach pracy skierowanych do branży finansowej i ekonomicznej aż 63% pracodawców oczekuje od przyszłych pracowników umiejętności obsługi komputera, zaś 53% z nich umiejętności interpersonalnych. Innowacja „E-portfolio przyszłego pracownika” jest odpowiedzią na potrzeby rynku pracy, a także wyjściem naprzeciw wymaganiom edukacyjnym zawartym w aktualnej podstawie programowej dla IV etapu edukacyjnego.

Na podstawie wyników badań odnoszących się do najbardziej pożądanych przez pracodawców umiejętności, a także obserwacji oraz przeprowadzonej diagnozy w szkole stwierdzono, że uczniom najbardziej brakuje umiejętności związanych z aktywnym poszukiwaniem pracy. Nie potrafią w tym celu wykorzystać posiadanych umiejętności oraz korzystać z bezpłatnych aplikacji dostępnych w Internecie wraz z ogólnodostępnym oprogramowaniem komputerowym. Aktywne poszukiwanie pracy oznacza, że absolwent będzie umiał podjąć działania w celu znalezienia pracy, t.j.: określić własne kompetencje (predyspozycje zawodowych), ocenić własne możliwości zawodowe, analizować rynek pracy, poszukiwać potencjalnych pracodawców, zaprezentować swoją aplikację potencjalnym pracodawcom.

Założeniem innowacji jest stworzenie przez każdego ucznia osobistego e-portfolio, dlatego zajęcia realizowane są w pracowni komputerowej (jedno stanowisko na jednego ucznia). Stanowisko wyposażone jest w pakiet programów biurowych Microsoft Office, dostęp do Internetu, który umożliwia korzystanie z tablicy Padlet i innych darmowych aplikacji. Zajęcia prowadzone są w 15-osobowych grupach. Zagadnienia poruszane w trakcie zajęć zostały opracowane w oparciu o podstawę programową kształcenia w zawodzie technik ekonomista. Obejmują 8 działów tematycznych: Wprowadzenie, Poznanie siebie, Rozwój kompetencji kluczowych, Efektywne poszukiwanie pracy, Profesjonalne dokumenty aplikacyjne kluczem do sukcesu, Rozmowa kwalifikacyjna pod lupą, Własny biznes, czyli jak założyć firmę, Podsumowanie. Zajęcia prowadzone są z wykorzystaniem metod aktywizujących, takich jak: metody problemowe (studium przypadku, obserwacja), metody ekspansji i impresji (metoda projektu), metody hierarchizacji (ustalanie priorytetów), metody planowania (planowanie przyszłości, drzewko decyzyjne). 

Schemat pracy ucznia jest następujący: uczeń pobiera z platformy przygotowane przez nauczyciela materiały; rozwiązuje wskazane przez nauczyciela problemy lub zadania zawodowe odnoszące się do rzeczywistej sytuacji na rynku pracy; umieszcza rezultaty wykonanych zadań na indywidualnej koncie na platformie Padlet. Zgromadzone rezultaty pracy uczniów stanowią punkt odniesienia do refleksji, motywację do zmian, ale i powód do dumy z realizacji zamierzonych celów. Cyfrowa forma portfolio pozwala na łatwy dostęp, możliwość modyfikacji treści i dostosowanie ich do potrzeb uczniów, także po zakończeniu edukacji. 

Nauczyciel stosuje ocenianie kształtujące, które dostarcza uczniowi informacji zwrotnej na temat umiejętności i stopnia zrozumienia materiału. Przede wszystkim: wskazuje cele lekcji, które uczeń osiągnąć w trakcie zajęć; wskazuje kryteria sukcesu; przekazuje informację zwrotną zawierającą wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia i tych wymagających poprawy, a także wskazówki dotyczące poprawy pracy oraz dalszego rozwoju; różnicuje kryteria oceniania, biorąc pod uwagę możliwości uczących się.

W trakcie opracowywania materiałów dydaktycznych dla uczniów ściśle współpracowano z doradcami metodycznymi z Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, podjęto także współpracę z doradcą zawodowym z tej instytucji, który nie tylko współpracował przy opracowaniu tematyki zajęć, ale także prowadził zajęcia lekcyjne.Warsztaty dotyczyły prawidłowego sporządzania Curriculum Vitae, właściwego przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej oraz zachowania się w jej trakcie.

Bezpośrednimi adresatami innowacji są uczniowie kształcący się w zawodzie technik ekonomista. Czas realizacji innowacji obejmuje I okres, w wymiarze 30 godzin dydaktycznych, w ramach obowiązkowych zajęć dydaktycznych. W roku 2018/2019 innowacja obejmowała 19 uczniów, a w kolejnym  – 25. Pomimo że innowacja bezpośrednio dotyczy niewielkiej liczby osób, jest powszechnie znana i uznawana w środowisku szkolnym i pozaszkolnym. Swoim zasięgiem obejmuje wiele podmiotów związanych ze szkołą. Powstawała na podstawie wyników badań uzyskanych od podmiotów i instytucji współpracujących ze szkołą (Obserwatorium Rynku Pracy działającym w strukturach Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, Centrum Szkolenia Księgowych, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce Oddział w Łodzi, biura rachunkowe), we współpracy z radą pedagogiczną i radą rodziców działającej w szkole. Uczniowie zaangażowani bezpośrednio w realizację innowacji przekazują informacje o niej swoim rodzicom i rówieśnikom, zaś jako absolwenci – pracodawcom. Szkoła podejmuje również wizyty szkół partnerskich.

Rezultaty:

– Znacząco poprawiła się efektywność poszukiwania pracy przez absolwentów – brak problemów ze znalezieniem pracy po pierwszej edycji praktyki dotyczył 58% absolwentów; szczególnie pomocne okazały się tematy związane z rozmową kwalifikacyjną.

– Podniosły się umiejętności uczniów w zakresie kompetencji cyfrowych i technologii informacyjno-komunikacyjnych (swobodne posługiwanie się bezpłatnymi aplikacjami dostępnymi w Internecie oraz programami Microsoft Office); absolwenci wykazali, że w dużej mierze zamierzają korzystać z wypracowanych materiałów.

– Aż 74% absolwentów zamierza kontynuować naukę, co jest dowodem na pozytywne skutki zachęcenia do rozwoju osobistego.

– Ukształtowane zostały u uczniów kompetencje społeczne – aż 79% absolwentów uważa, że ich kariera zawodowa rozwija się dobrze lub bardzo dobrze.

– Nauczyciele szkoły czerpią inspirację do tworzenia własnego warsztatu pracy, wykorzystując technologię stosowaną na zajęciach lekcyjnych.