Zarządzanie zmianą – jako klucz do rozwoju szkoły
Rodzaj szkoły: Zespół Szkół
Kraj: Polska, Jarosław
Nazwa szkoły: Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. Stefana Banacha
Obszar zapewniania jakości: Rozwój szkoły
Kontakt: m_bednarz@interia.pl
Opis:
Wieloletnia strategia zarządzania szkołą zakłada wdrożenie innowacyjnych działań, mających na celu przygotowanie absolwentów do wejścia na rynek pracy, poprzez wyposażenie ich w niezbędne umiejętności, a także stwarzających dobrą perspektywę kontynuacji kształcenia.
- Najlepsze efekty uzyskuje się w zakresie organizacji i zarządzania szkołą, dzięki wdrożeniu w Systemu Zarządzania Jakością ISO 9001:2008, opartego na stałym monitorowaniu przez zespoły nauczycieli 27 przyjętych wskaźników z siedmiu najważniejszych obszarów funkcjonowania szkoły, w tym kształcenia i wychowania.
- Unowocześnianie struktury szkoły poprzez systematyczne wdrażanie kształcenia w nowych zawodach technicznych z zakresu nowoczesnych technologii wytwórczych. Wcześniej rozpoczęto kształcenie w takich zawodach jak technik elektronik, technik telekomunikacji, technik informatyk, odpowiadających potrzebom rynku, zaś ostatnio technik pojazdów samochodowych i technik cyfrowych procesów graficznych.
- Modernizacja kształcenia zawodowego poprzez wdrożenie, opracowanych przez zespoły nauczycieli, w ścisłej współpracy z pracodawcami, programów modułowych, obejmujących nauczanie kompleksowe z dominującą rolą metod praktycznych, w tym metody projektów.
- Wdrożenie od 2014 roku Systemu monitoringu efektów kształcenia, polegającego na stałym analizowaniu cząstkowych wyników kształcenia. Osiąga się to dzięki aktywności liderów, tzw. koordynatorów kwalifikacji, odpowiedzialnych za jakość i efekty kształcenia w swojej kwalifikacji.
- Wdrożenie dziennika elektronicznego w pełnej wersji od 2014 roku.
- Modernizacja WSO, polegająca na wprowadzeniu nowych form oceny i systemu wag ocen, służąca większej obiektywizacji oceny. WSO został bardzo dobrze przyjęty przez uczniów i służy skuteczniejszemu motywowaniu do nauki oraz osiąganiu lepszych wyników nauczania.
- Szerokie propagowanie myśli technicznej poprzez organizację dla uczniów przedsięwzięć o znacznej randze, m.in.: Wojewódzkiego Konkursu Wiedzy Technicznej (16 edycji, w tym kategoria prac modelowo-konstrukcyjnych), Ogólnopolskiego Maratonu Matematycznego „Banachiada” (5 edycji), Pikniku Naukowego (6 edycji), a także konkursu Trójwymiarowy Świat Matematyki (5 edycji), dla dzieci szkoły podstawowej.
- Organizowanie dla uczniów wielu form pracy dodatkowej, tj. szkoleń
i kursów, w wyniku których uzyskują oni nową wiedzę i umiejętności, m.in.: w zakresie, np.: programowania sterowników PLC, CISCO (IT Essentials oraz Cisco Exploration), systemów zabezpieczeń (alarmy), a także nowe uprawnienia, np.: instalatorów automatyki budynkowej, czy uprawnień SEP do 1 KV. - Udział w programach Comenius i Sokrates, tj. w wieloletniej wymianie językowej z partnerską szkołą w Schönebeck (Niemcy), a obecnie w programie staży w Anglii i Niemczech w ramach współfinansowanego z EFS programu POWER 2014-2020.
Stały rozwój kompetencji kadry dydaktycznej w Zespole poprzez wytworzenie atmosfery permanentnego doskonalenia. Udział nauczycieli w licznych projektach w kraju i za granicą, służących własnemu rozwojowi.
Przyczyna i cel wdrożenia praktyki:
Podstawowym motorem działania była konieczność odnalezienia się w sytuacji niżu demograficznego oraz dostosowania procesu kształcenia do potrzeb zmieniającego się dynamicznie rynku pracy. Ważnym elementem tych zmian było dążenie do podniesienia jakości kształcenia oraz poprawy wyników nauczania. Kluczem do osiągnięcia zakładanych celów było wskazanie bezpośredniego związku pomiędzy teorią a praktyką poprzez położenie większego nacisku na kształcenie praktyczne.
Pomysłodawca/inicjator oraz osoba odpowiedzialna za wdrożenie działania:
Adam Tomaszewski – dyrektor,
Agata Ząbkiewicz – wicedyrektor oraz pełnomocnik ds. ISO (emerytowana),
Lucjan Skobyłko – wicedyrektor, Krzysztof Żołyniak – kierownik kształcenia praktycznego, nauczyciele przedmiotów zawodowych,
Małgorzata Bednarz – pełnomocnik ISO od 2016 roku, właściciele procesów oraz audytorzy systemu ISO
Opis fazy przygotowawczej:
W 2010 roku zapadła wstępna decyzja o wprowadzeniu Systemu Zarządzania Jakością ISO 9001:2008, który jest wdrażany w placówce od marca 2011 roku. Polityka jakości obejmuje kluczowe obszary takie jak: zarządzanie, kształcenie, wychowanie, promocja szkoły w środowisku, współpraca z instytucjami oraz baza i zakupy.
Proces przygotowawczy polegał na:
- Konsultacjach z nauczycielami, zebraniu rady pedagogicznej oraz podjęciu decyzji o wdrażaniu systemu zarządzania jakością.
- Objęciu szkoleniem właścicieli poszczególnych procesów oraz audytorów.
- Opracowaniu oraz wdrożeniu do realizacji zapisów Księgi Jakości Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących.
- Przygotowanie odpowiednich narzędzi, pozwalających na zdiagnozowanie potrzeb uczniów, rodziców oraz nauczycieli
W roku szkolnym 2012/2013 szkoła wprowadziła kształcenie modułowe w zawodach: technik mechanik, technik informatyk, technik elektronik oraz technik telekomunikacji.
Jednocześnie zostali powołani nauczyciele – koordynatorzy kwalifikacji odpowiedzialni za proces przygotowania uczniów do egzaminów zewnętrznych w poszczególnych kwalifikacjach.
Organizacja procesu:
Działanie ma charakter cykliczny, którego celem jest podnoszenie jakości kształcenia, ewaluacja oraz, wynikającą z niej, konieczność wprowadzania nowych metod i narzędzi. Raz w roku odbywa się audyt zewnętrzny, dwa razy wewnętrzny (procesy kształcenia i wychowania jako kluczowe są audytowane w czerwcu i styczniu).
Raporty z audytów są wiążące dla wszystkich nauczycieli i stanowią wytyczną do pracy dydaktycznej i wychowawczej. ISO motywuje do poszukiwania nowych metod w zakresie doskonalenia pracy z uczniami, jest wyzwaniem, któremu sprostać musi każdy nauczyciel i wychowawca.
Decyzje o zmianach w Księdze Jakości podejmowane są przez właścicieli procesów i pełnomocnika na przeglądach zarządzania oraz zatwierdzane przez radę pedagogiczną raz w roku.
Opis zastosowanych narzędzi i metod, wypracowanych kryteriów:
Podstawowe narzędzia to:
- Skierowane do uczniów, rodziców i nauczycieli ankiety, umożliwiające rozpoznanie potrzeb wszystkich ww. grup.
- Prowadzona na bieżąco analiza dokumentacji, zarówno jeśli chodzi o bazę dydaktyczną, jak i proces kształcenia i wychowania.
- Raporty z audytów wewnętrznych i zewnętrznych ISO.
- Modułowe programy kształcenia zawodowego kładące nacisk na praktykę.
- Opracowanie platformy nauczycielskiej do komunikacji wewnętrznej pomiędzy nauczycielami oraz pomiędzy dyrektorem i nauczycielami.
- Opracowanie online systemu monitoringu efektów kształcenia, dostępnego dla każdego nauczyciela po zalogowaniu, umożliwiającego dokonywanie wszelkich analiz i statystyk.
- Nowatorski system online samooceny i oceny nauczyciela, usprawniający i obiektywizujący proces oceny w pięciu obszarach: warsztatu pracy, zaangażowania zawodowego, aktywności w doskonaleniu zawodowym, wspomaganiu rozwoju ucznia, przestrzeganiu dyscypliny pracy.
Wprowadzenie dziennika elektronicznego (jako pierwsza szkoła w powiecie jarosławskim).
Rezultaty i efektywność:
Podjęte przez szkołę działania znacząco wpływają na podniesienie jakości pracy, ISO inspiruje i motywuje podejmowania kolejnych inicjatyw. Efekty można zauważyć w obszarach: dydaktyki, zarządzania, rozwoju kadry pedagogicznej, rozwoju szkoły i związanej z tym rozbudowy bazy dydaktycznej, tworzenia nowych kierunków kształcenia.
- Zdawalność egzaminów zawodowych systematycznie utrzymuje się powyżej poziomu średniej krajowej. I tak, przykładowo, w latach 2013-2014 zdawalność egzaminów zawodowych kształtowała się następująco:
Zawód | ZSTiO | OKE Kraków |
Technik mechanik | 85% | 65,53% |
Technik elektronik | 88,24% | 46,85% |
Technik informatyk | 60,71% | 57,01% |
Technik telekomunikacji | 100% | 58,12% |
zaś w latach 2015/2016
Zawód | ZSTiO | OKE Kraków |
Technik mechanik | 85,70% | 59,15% |
Technik elektronik | 68,22% | 51,84% |
Technik informatyk | 93,33% | 72,22% |
Technik telekomunikacji | 88,23% | 76,67% |
Technik pojazdów samochodowych | 100,00% | 94,91% |
Technik cyfrowych procesów graficznych | 87,50% | 65,42% |
- W rankingu perspektyw na najlepsze technikum szkoła w ostatnich trzech latach uzyskuje tytuł Brązowej Szkoły.
- Szkoła rozbudowuje bazę dydaktyczną, w ostatnich latach powstały: Lokalna Akademia CISCO oraz pracownie: urządzeń elektronicznych, telekomunikacji, diagnostyki układów elektronicznych w samochodach, projektowania graficznego, fizyki doświadczalnej.
- Oferta kształcenia została wzbogacona o nowe kierunki: technik cyfrowych procesów graficznych (od r.szk. 2011/2012) technik pojazdów samochodowych (od 2012/2013.
- Szkoła realizowała oraz jest w trakcie realizacji projektów unijnych i tak:
w latach 2012/2015 realizowany był projekt Podkarpacie stawia na zawodowców o wartości 1 500 000 złotych. Beneficjentami byli uczniowie oraz nauczyciele szkoły.
Uczniowie realizowali staże w zakładach pracy a także uczestniczyli
w kursach i szkoleniach. Między innymi: kurs ECDL CORE (96 ucznów), szkolenie CISCO CCNA (48 uczniów), programowanie sterowników PLC
(40 uczniów), uprawnienia SEP (40 uczniów), język angielski techniczny (48 uczniów), kursy spawania metodą TIG i MAG I, II i III stopnia (125 uczniów).
W ramach ww. projektu troje nauczycieli podniosło swoje kwalifikacje kończąc studia podyplomowe z doradztwa zawodowego (1 osoba) oraz zdobywając uprawnienia trenera i egzaminatora CISCO CCNA (2 osoby).
Od roku szkolnego 2016/2017 szkoła rozpoczyna realizację dwóch kolejnych projektów: Bliżej rynku pracy oraz Europejska jakość kształcenia zawodowego w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących
w Jarosławiu, którego beneficjentami będzie 84 uczniów wyjeżdżających na zagraniczne praktyki zawodowe oraz 12 nauczycieli.
- Nauczyciele podnoszą kwalifikacje kończąc studia podyplomowe (m.in. diagnostyka pojazdów samochodowych – budowa, eksploatacja, naprawa, grafika komputerowa), kursy, uczestnicząc w szkoleniach i stażach (również zagranicznych).
- Stanowiska we wszystkich zawodach są obecnie wyposażone w 100%.
Wprowadzenie dziennika elektronicznego pozwoliło na wprowadzenie jednolitych wag ocen z poszczególnych przedmiotów, a tym samym wpłynęło na obiektywizm oceniania i zwiększyło poczucie jego sprawiedliwości.
Wnioski z realizacji:
Szkoła pozostaje, pomimo niżu demograficznego, największą tego typu placówką oświatową w powiecie, utrzymując nabór na stałym poziomie zastępowalności poszczególnych oddziałów.
Utrzymujący się niż demograficzny rodzi konieczność wprowadzania nowych kierunków kształcenia, a rozpoczynająca się od nowego roku szkolnego reforma niesie z sobą zarówno szanse jak i zagrożenia dla realizacji procesu.
W związku z tym:
- Planowane jest wprowadzenie od roku szkolnego 2017/2018 trzech nowych kierunków kształcenia : technik teleinformatyk, technik chłodnictwa i klimatyzacji oraz kierowca mechanik (w branżowej szkole
I stopnia). - Wskazane jest dalsze doskonalenie nauczycieli związane z wprowadzeniem do oferty nowych kierunków kształcenia.
Konieczna jest znaczna modyfikacja polityki jakości tak, aby dostosować ją do nowej normy oraz przygotować szkołę do zewnętrznego audytu recertyfikującego.
Współpraca z innymi podmiotami:
W realizacji zadań wynikających z ISO szkoła współpracuje z jednostką certyfikującą INTERTEK, a ponadto z pracodawcami jak i uczelniami. Najważniejsi partnerzy to: Urząd Pracy, Huta Szkła Owens Illinois, prywatne warsztaty samochodowe, w których uczniowie odbywają praktyki zawodowe, Centrum Kształcenia Praktycznego w Jarosławiu, „Mechatronik” Warszawa, Akademia Techniczna Inter-Team.
AGH w Krakowie, która patronowała organizowanej w szkole Ogólnopolskiej Olimpiadzie Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej.
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, która jest patronem klasy technik informatyk z rocznika 2013/2014 (27 uczniów).
Ponadto ZSTiO systematycznie współpracuje z jarosławską Państwową Wyższą Szkołą Techniczno – Ekonomiczną, uczniowie uczestniczą w, oferowanych przez uczelnię, wybranych wykładach i zajęciach.
Partnerem szkoły wspierającym realizację podejmowanych zadań jest również Stowarzyszenie Nauka i Rozwój.
Innowacyjność:
Dzięki wprowadzeniu systemu zarządzania jakością udało się zaangażować wszystkich nauczycieli oraz wyzwolić ich twórczy potencjał. Można zauważyć ewolucyjne odejście od tradycyjnego zarządzania opartego na hierarchii na rzecz zarządzania sieciowego, które wydaje się bardziej odpowiadać wyzwaniom stojącym przed szkołą jako organizacją uczącą się.