Innowacja pedagogiczna pt. „Przed wyborem pracy w służbach mundurowych”
Rodzaj szkoły: Zespół szkół / centrum kształcenia
Kraj: Polska, Chełmno
Nazwa szkoły: Zespół Szkół nr 2 im. Adama Mickiewicza w Chełmnie
Obszar zapewniania jakości: Współpraca z otoczeniem szkoły
Kontakt: Anna Herbut- Giżyńska; sekretariat@zs2.edu.pl; (56) 686-17-10; www.zs2.edu.pl
Krótki opis szkoły
Zespół Szkół nr 2 im. Adama Mickiewicza w Chełmnie jest szkołą z tradycjami związanymi z kształceniem zawodowym. Placówka z jednej strony kultywuje szkolne dziedzictwo, z drugiej ulega ciągłym przemianom, zgodnie z wytycznymi dyktowanymi m.in. reformą oświaty czy trendami panującymi na rynku pracy. Działania związane z innowacją pedagogiczną „Przed wyborem pracy w służbach mundurowych” skierowane są na tworzenie nowej jakości (zgodnie z istotą innowacyjności), by sprostać wymogom dzisiejszych czasów. Organizatorzy starają się, aby absolwenci, opuszczając mury szkoły, byli wyposażeni we wszelkie kompetencje umożliwiające im uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym na równi z młodymi ludźmi, którzy „ startują” w dużych aglomeracjach (Chełmno to małe miasto, blisko 17 tys. mieszkańców).
Technikum kształci w następujących kierunkach:
- technik organizacji reklamy
- technik logistyk
- technik informatyk
- technik ekonomista
- technik handlowiec
- technik mechanik
Zasadnicza szkoła zawodowa kształci w następujących kierunkach:
- Sprzedawca
- Klasy wielozawodowe
Kto był inicjatorem? Co było powodem wprowadzenia zmiany?
Pomysłodawczyniami projektu są dwie nauczycielki – autorki i realizatorki/ koordynatorki zadania tj.: mgr Aleksandra Thiemann i mgr Anna Herbut – Giżyńska.
Innowacja pt. „Przed wyborem pracy w służbach mundurowych” skierowana została do uczniów technikum kształcących się w zawodzie technik logistyk. O podjęciu decyzji związanej z opracowaniem dokumentu zadecydowało kilka argumentów:
szkoła chce zadbać o zwiększenie szansy absolwentów na rynku pracy,
szkoła chce podnosić jakość kształcenia,
szkoła w swoich działaniach wykorzystuje wyniki i wnioski płynące z analizy przeprowadzonych badań w zakresie losów absolwentów i ich wyborów życiowych,
szkoła wspópracuje z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie monitorowania potrzeb płynących z rynku pracy, analizuje raporty przygotowane przez PUP, w tym wykazy zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz konkretne umiejętności kluczowe doceniane i oczekiwane przez pracodawców,
szkoła dba o atrakcyjność, stając się tym samym konkurencyjną na rynku placówek oświatowych.
Cele projektu są następujące:
Cele ogólny:
przygotowanie uczniów do pracy w służbach mundurowych,
Cele szczegółowe:
zapoznanie uczniów z prawnym funkcjonowaniem i specyfiką pracy w służbach mundurowych,
umożliwienie uczniom przyswojenia wiedzy i nabycia praktycznych umiejętności przydatnych w pracy w służbach mundurowych oraz konfrontacji własnych kompetencji, predyspozycji, preferencji z wymaganiami wpisanymi w dany zawód,
przygotowanie uczniów do rekrutacji w ramach służb mundurowych.
Opis metod, kryteriów, narzędzi
Logistyka jako nauka, wywodzi się z wojskowości, uczy sztuki kalkulowania potrzeb, przestrzeni i czasu, a jej rola dostrzegana jest w życiu codziennym i w każdej jednostce gospodarczej, w tym także w służbach mundurowych. Biorąc pod uwagę znaczenie logistyki w pracy służb mundurowych uznano za zasadne, by rozwijać i rozszerzać kluczowe wiadomości i umiejętności uczniów, określone w podstawie programowej o zagadnienia dotyczące pracy służb mundurowych.
By zrealizować ten cel nawiązano współpracę ze służbami mundurowymi stacjonującymi w Chełmnie tj. Jednostką Wojskową 3136 w Chełmnie, Komendą Powiatową Policji w Chełmnie i Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Chełmnie. Kontakt uczniów z pracującymi w zawodach mundurowymi spowodował, że młodzi ludzie mogą czerpać wiedzę, doświadczenie od zawodowców, co jest dla programu ważnym kryterium: użyteczności i przydatności w przyszłym życiu zawodowym.
Ważnym kryterium, które brano pod uwagę w czasie tworzenia innowacji, było kryterium spójności treści rozwijanych podczas zaproponowanego uczniom programu. Innowacja nawiązuje do treści zawartych w różnych przedmiotach zawodowych, m.in.: zapasy i magazynowanie czy przedsiębiorstwo logistyczne w gospodarce rynkowej. Zważywszy iż, w procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego należy podkreślić, iż zagadnienia innowacyjne współgrają także z treściami podstawy programowej kształcenia ogólnego np. edukacja dla bezpieczeństwa, wychowanie fizyczne, biologia. Dla realizacji wytyczonych głównych celów programu ważne było uatrakcyjnienie zajęć.
Zadania edukacyjne realizowane w ramach niniejszej innowacji mają charakter wielopłaszczyznowy. Szeroki wachlarz działań zaplanowanych przez autorów innowacji przewiduje:
spotkania, prelekcje, warsztaty, pokazy i ćwiczenia realizowane przez praktyków służb mundurowych, dzięki współpracy szkoły z policją, strażą pożarną i wojskiem;
udział uczniów w zajęciach z udzielania pierwszej pomocy;
udział uczniów w warsztatach poświęconych psychologicznym aspektom pracy w służbach mundurowych;
rozwijanie umiejętności uczniów w zakresie sprawności fizycznej, jako elementu kluczowego w procesie rekrutacji na stanowiska w służbach mundurowych;
wyjazd uczniów na obóz szkoleniowy.
Wprowadzone w ramach innowacji treści ukierunkowane są na nabywanie przez uczniów praktycznych umiejętności, istotnych dla pracy logistyka zatrudnianego w służbach mundurowych. Podczas realizacji innowacji zakłada się także współpracę z Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną, której zakres wsparcia związany będzie z potrzebami młodzieży dotyczącymi diagnozowania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych.
Istotnymi czynnikami warunkującymi efektywność procesu dydaktycznego są metody nauczania, które w pełni i skutecznie zaktywizują uczniów. Odpowiednio dostosowane „narzędzia” umożliwią uczniom opanowanie niezbędnej wiedzy wraz z umiejętnością jej stosowania w praktyce. W czasie projektowania poszczególnych zajęć z młodzieżą największy nacisk stawia się na twórcze rozwiązywanie problemów, na aktywizację uczniów przez działanie, na metody eksponujące. Strategie informacyjne stosować będzie się w najmniejszym, niezbędnym zakresie.
Zakłada się, że stosowanie głównie strategii operacyjnej , z wykorzystaniem praktycznych metod pracy z uczniem, sprzyjać będzie większej aktywności uczniów podczas zajęć projektowych. Podejmowane przez uczniów działania, takie jak m.in.: analiza regulaminów pracy jednostek, obserwacja pracowników służb mundurowych podczas codziennych czynności w jednostce i w terenie, udział w zajęciach z zakresu musztry, przygotowanie i udział w konkursie wiedzy nt. Garnizonu w Chełmnie, praca z policjantem polegająca na zbieraniu dowodów, odcisków, obserwacja pracy z psem tropiącym, udział w testach sprawnościowych, przygotowujących do wcielenia w szeregi służb, czy test orientacji w terenie podczas obozu przetrwania, to tylko niektóre z licznych działań, jakie proponuje się uczniom w trakcie realizacji innowacji opartej na współpracy ze środowiskiem lokalnym, z potencjalnymi pracodawcami.
W celu dokonania skutecznej ewaluacji innowacji, na bieżąco zbierane są informacje na temat jej realizacji: opinie uczniów, ich rodziców uzyskiwane podczas bezpośrednich wywiadów w ramach spotkań z rodzicami, pracodawcami oraz podczas obserwacji pracy samych uczniów. Do dokonania kompleksowej oceny innowacji zostały zaproponowane następujące narzędzia badawcze: kwestionariusz ankiety i wywiadu. Ponadto każda forma przeprowadzonych zajęć podlega ocenie uczniów, tj. przy zastosowaniu różnych innych metod oceny, m.in.: walizka – kosz, termometr emocji, mapa wrażeń i inne.
Krótki opis fazy przygotowawczej (czas, zasoby, czy potrzebne było przygotowanie narzędzi, szkolenie kadry, itp.)
Bezpośrednią inspiracją do projektowania niniejszej innowacji była diagnoza potrzeb przeprowadzona w ramach badania losów absolwentów. Badania prowadzone w latach wcześniejszych opierające się na wywiadzie bezpośrednim, obserwacji czy rozmowach z uczniami i ich rodzicami, pozwoliły ustalić najważniejsze potrzeby edukacyjne dla kolejnych logistyków. Diagnoza pokazała zdecydowane zainteresowanie uczniów stabilną, jak na obecne czasy pracą w służbach mundurowych.
Powyższa diagnoza i sporządzone wnioski, konsultacje z PUP, PPP, pracodawcami, przyczyniły się do podjęcia dalszych działań, mających na celu wdrożenie innowacji pedagogicznej.
Dbając o oryginalność całego projektu, wśród wielu działań jakie podjęłyśmy, można wymienić:
odbycie przez autorki projektu spotkań z dowództwem poszczególnych służb mundurowych w celu uzyskania akceptacji wspólnych działań – uzyskanie pozytywnych opinii, które zostały dołączone do innowacji, podpisanie porozumień, ustalenie metod i form współpracy; harmonogramu pracy bieżącej, wskazanie narzędzi, bazy dydaktycznej i kadrowej niezbędnych do realizacji zadań;
uzyskanie pozytywnej opinii członków rady pedagogicznej dla proponowanej inicjatywy, rady rodziców i samorządu uczniowskiego,
odbycie przez autorki projektu szkoleń dotyczących opracowania innowacji pedagogicznej oraz konsultowanie innowacji z nauczycielami z innych województw w Polsce,
uzgodnienie z nauczycielami ZS2 form pracy, zadań do realizacji w ramach innowacji pedagogicznej (np. przygotowanie programów własnych do zajęć nadobowiązkowych m.in. z pierwszej pomocy, w służbach mundurowych, wychowania fizycznego)
uzgodnienie z dyrekcją szkoły zakresu zmian organizacji pracy szkoły związanych z wprowadzeniem innowacji,
opracowanie dokumentu szkolnego: innowacja pedagogiczna i przyjęcie do szkolnego zestawu innowacji realizowanych w szkole.
Kto był odpowiedzialny za wdrożenie?
Realizacja innowacji pedagogicznej „Przed wyborem pracy w służbach mundurowych” dotyczy nadobowiązkowych zajęć pozalekcyjnych.
Za realizację poszczególnych zagadnień, które obejmują treści innowacji, odpowiedzialni są nauczyciele- autorzy innowacji we współpracy z innymi nauczycielami ZS nr 2 oraz przedstawiciele służb mundurowych, którzy pozytywnie zaopiniowali projekt i zaakceptowali warunki współpracy ze szkołą. Wszystkie zagadnienia, które przewidziane zostały do realizacji w ramach zaplanowanej innowacji, to zagadnienia prowadzone przez szkołę oraz przez poszczególne służby mundurowe. I tak:
-Służby mundurowe odpowiedzialne są za realizację następujących treści:
Podstawy prawne funkcjonowania służb mundurowych.
Ogólne wiadomości na temat funkcjonowania służb mundurowych.
Zadania, techniki, taktyka działań w ramach poszczególnych służb mundurowych.
Sprzęt i urządzenia techniczne wykorzystywane w służbach mundurowych.
Regulaminy i musztra.
Kształcenie obywatelskie – służby mundurowe w społeczeństwie (zaufanie społeczne, prestiż, szacunek).
Doradztwo zawodowe – aplikowanie do pracy w służbach mundurowych (kryteria przyjęcia do służby).
Dzień z życia „mundurowego”.
Pokazy, symulacje w ramach tzw. Szkolnych Dni Ratownictwa.
Szkoła odpowiedzialna jest za realizację zagadnień dotyczących:
Doskonalenie umiejętności udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Doskonalenie sprawności fizycznej (przygotowanie do testów sprawnościowych, elementy musztry).
Psychologiczne aspekty pracy w służbach mundurowych.
Obóz szkoleniowy- przetrwania ( kondycyjny).
Pokazy, symulacje w ramach tzw. Szkolnych Dni Ratownictwa.
Inicjatorki innowacji w całym projekcie są odpowiedzialne za zorganizowanie spotkania z poszczególnymi. Wszystkie czynności prowadzone są w ramach zajęć pozalekcyjnych nadobowiązkowych i nie są płatne dla nauczycieli, a wynikają jedynie z rzeczywistego zaangażowania w pracę nauczyciela z pasją.
Organizacja procesu – czas, konieczne zasoby, częstotliwość
Na realizację innowacji przeznaczono 90 godzin dydaktycznych rozłożonych w całym cyklu kształcenia, w tym: 45 godzin na realizację zadań przez służby mundurowe (I rok innowacji), kolejne 45 godzin to zajęcia z zakresu pierwszej pomocy realizowane przez szkołę (20), zajęcia z zakresu psychologicznych podstaw pracy w służbach mundurowych (10) realizowane przez szkołę we współpracy Z poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną oraz zajęcia sportowe realizowane przez szkołę (15). Proponuje się dodatkowe godziny, poza wspomnianymi, na realizację zadań związanych ze zorganizowaniem obozu szkoleniowego tzw. szkoły przetrwania oraz na zorganizowanie Szkolnego Dnia Ratownictwa.
Zajęcia innowacyjne były prowadzone w klasie pierwszej w cyklu jednorazowym trzech godzin dydaktycznych średnio dwa razy w miesiącu (co drugi tydzień). Podobny system organizacji nauki, przewiduje się w trzecim i czwartym roku wprowadzenia innowacji. W trzecim roku zajęcia nadobowiązkowe prowadzone będą raz w miesiącu -3h, a w czwartym roku zajęcia nadobowiązkowe prowadzone będą dwa razy w miesiącu po 1h. W klasie drugiej poza wyjazdem uczniów na obóz szkoleniowy w czasie ferii, nie przewiduje się pozalekcyjnych zajęć innowacyjnych. Powodem takiej organizacji nauki jest duże obciążenie uczniów przedmiotami obowiązkowymi, wynikające z ramowego planu nauczania oraz przystępowaniem uczniów do egzaminu z zakresu pierwszej kwalifikacji A.30 (wychodzimy z założenia, że wyniki egzaminów zewnętrznych muszą iść w parze z jakością i atrakcyjnością zajęć wprowadzonych dodatkowo poprzez innowację).
Jakie były rezultaty i ich wpływ na rozwój szkoły?
Najogólniej ujmując kwestię efektywności, obserwuje się, że szkoła staje się atrakcyjną, konkurencyjną placówką na rynku placówek oświatowych powiatu chełmińskiego. Świadczy o tym większe zainteresowanie uczniów samą szkołą i wybór nauki w klasie kształcącej w zawodzie technik logistyk z innowacją pedagogiczną.
Z perspektywy mijających dwóch lat, widać, że w każdym roku powstawały dwie klasy logistyczne (I TL i I a TL, w porównaniu do ubiegłych lat to przyrost blisko 60 uczniów kształcących się w tym zawodzie).
Wśród stawianych w założeniach oczekiwań najważniejsze to:
– zwiększenie szansy absolwentów Zespołu Szkół nr 2 w Chełmnie na rynku pracy,
– podniesienie jakości kształcenia:
wzrost wiadomości i umiejętności uczniów oraz wielopłaszczyznowy rozwój młodzieży,
maksymalne zaangażowanie uczniów w różne formy aktywności,
zmiany organizacyjne w placówce umożliwiające efektywność procesów dydaktycznych,
rozbudowa bazy dydaktycznej szkoły,
wykształcona, doskonaląca się kadra wykładowców,
kontakt młodzieży z praktykami w ramach poszczególnych służb.
– wprowadzenie działań innowacyjnych zgodnych z oczekiwaniami i zainteresowaniem młodzieży,
– podniesienie atrakcyjności szkoły jako placówki konkurencyjnej na rynku w powiecie chełmińskim.
Reasumując, należy zauważyć, że wdrożenie powyższej innowacji oraz uzyskanie zamierzonych celów edukacyjnych jest odpowiedzią na faktyczne zapotrzebowanie uczniów. Zgodnie z ideą kształcenia się przez całe życie jest wyzwaniem dla nauczycieli ZS nr 2 w Chełmnie i atrakcyjną ofertą kształcenia dla uczniów, która zachęca i pobudza do kreatywnego działania oraz odkrywania siebie.
W naszym przekonaniu działanie to jest formą pozytywnej współpracy szkoły ze środowiskiem lokalnym. Odpowiada na zapotrzebowanie lokalnego i krajowego rynku pracy. Zmiany, jakie wprowadza innowacja, są czymś naturalnym, są reakcją na zmiany dokonujące się w otoczeniu. Taka elastyczność na konkurencyjnym dziś rynku usług edukacyjnych jest ważna i potrzebna.
Uzasadnienie efektywności zastosowanej metody. Co mogłoby być zrobione lepiej albo udoskonalone?
Autorki założyły, że program innowacji musi być elastyczny i ważne jest by na bieżąco dostrzegać tzw. martwe punkty, dlatego będzie ona podlegać ciągłej ewaluacji. Wyniki przeprowadzonych analiz będą opracowywane w formie raportu. Ponadto na koniec cyklu edukacyjnego przeprowadzony zostanie monitoring losów edukacyjno- zawodowych absolwentów kierunku objętego innowacją.
W każdej grupie/ szkole mamy do czynienia z różnymi uczniami, różne są ich osobowości, potrzeby i oczekiwania, dlatego też ważne jest, by obserwować ich zachowania i poszukiwać w toku realizacji poszczególnych zadań nowych możliwości w kontekście ujawnionych oczekiwań. Tak po pierwszym roku innowacji położono nacisk na musztrę podczas każdych, kolejnych spotkań w wojsku.
Doświadczenie pokazuje, że młodzież dość mocno obciążona jest treściami programowymi, dla których nie ma czasu na powtórki. Jesteśmy przekonane, że stworzenie możliwości zastosowania zdobytej wiedzy teoretycznej w praktyce, przyczynia się do stałego wzrostu zainteresowań uczniów poruszaną tematyką. Istotne jest, by wciąż analizować bieżące potrzeby danej grupy uczniów i dostosowywać wdrażane metody i formy pracy, kładąc przy tym nacisk na efektywność i oryginalność podejmowanych zadań.