Adaptacja Baskijskiego Modelu współpracy szkoły z przedsiębiorcami do warunków ZST im. gen. Wł. Andersa w Białymstoku

Rodzaj szkoły: Zespół szkół / centrum kształcenia

Kraj: Polska, Białystok

Nazwa szkoły: Zespół Szkół Technicznych im. gen. Wł. Andersa w Białymstoku

Obszar zapewniania jakości: Współpraca z otoczeniem szkoły

Kontakt: Tadeusz Halicki – dyrektor, Renata Frankowska – wicedyrektor
szkola@zst.bialystok.pl
85 742-12-13
zst.bialystok.pl

Krótki opis szkoły

Historia szkoły sięga 1929 roku. Obecnie Zespół Szkół Technicznych składa się z Technikum, Zasadniczej Szkoły Zawodowej oraz Ośrodka Doształcania i Doskonalenia Zawodowego. Szkoła kształci w następujących zawodach:

Technikum:

technik żywienia i usług gastronomicznych
technik technologii drewna
technik pojazdów samochodowych
ZSZ:

Operator obrabiarek skrawających
Mechanik pojazdów samochodowych
Blacharz samochodowy
Piekarz
Kucharz
Stolarz
ODiDZ:

Stolarz
Technik technologii drewna

Kto był inicjatorem? Co było powodem wprowadzenia zmiany?
Inspiracją wdrożenia była wspólna realizacja w latach 2012 – 2013 wielonarodowego projektu z programu Leonardo da Vinci. Szkołę Armeria Eskola poznaliśmy trzy lata temu dzięki międzynarodowej inicjatywie, służącej rozwojowi branży mechatronicznej. Grupa szkół z Hiszpanii, Turcji, Bułgarii i Polski analizowała i porównała sytuację szkolnictwa zawodowego w poszczególnych krajach. Pomimo zbliżonych nakładów finansowych na edukację zawodową ze strony władz we wszystkich krajach partnerskich, optymalnym modelem efektywnego kształcenia zawodowego w ocenie partnerów okazał się model stosowany w kraju Basków. Główny akcent tego modelu położony jest na rozwój kompetencji, umiejętności i wiedzy uczniów poprzez wysokiej jakości kształcenie oparte na współpracy pomiędzy trzema podmiotami: szkołą, ośrodkiem innowacji i rozwoju oraz przedsiębiorcami.

Opis metod, kryteriów, narzędzi

W roku 2013 Zespół Szkół Technicznych na bazie przeprowadzonej diagnozy potrzeb placówki w obrębie jakości pracy szkoły opracował program rozwojowy szkoły. Diagnozę oparto na wynikach egzaminów zewnętrznych, sprawdzianów diagnostycznych, wywiadach z nauczycielami, wywiadach z pracodawcami oraz analizie dokumentów w tym ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej przez Podlaskie Kuratorium Oświaty.

Z diagnozy wynikało, że najpilniejszymi obszarami, które wymagają poprawy są:

wyniki nauczania uczniów;
powiązanie nauczanej teorii z praktyką w zawodzie;
włączenie pracodawców w proces dydaktyczny realizowany w ZST;
kwalifikacje nauczycieli w zakresie analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów;
baza dydaktyczna szkoły w szczególności pracownie zajęć praktycznych.
Szkoła podjęła działania interwencyjne skierowane na w/w obszary

W każdym z obszarów zaprojektowano następujące działania:

wyniki nauczania uczniów
opracowanie programów zajęć wyrównawczych poprzedzone testami diagnostycznymi ;
prowadzenie zajęć;
badanie efektywności na podstawie testów przyrostu wiedzy;
powiązanie nauczanej teorii z praktyką w zawodzie
powołano zespoły programowe składające się z nauczycieli kształcenia zawodowego oraz przedmiotów ścisłych.
opracowano 9 skorelowanych programów nauczania
zapoczątkowano wdrożenie programów nauczania
prowadzono ewaluację wdrożenia
włączenie pracodawców w proces dydaktyczny realizowany w ZST
adaptacja baskijskiego systemu kształcenia zawodowego opartego na ścisłej współpracy szkoły ze środowiskiem pracodawców
utworzenie sieci współpracy szkoły ze środowiskiem zewnętrznym
wdrożenie programu współpracy szkoły z pracodawcami
kwalifikacje nauczycieli w zakresie analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów
przeszkolenie wszystkich nauczycieli ZST w zakresie Edukacyjnej Wartości Dodanej
powołanie Szkolnego Zespołu EWD
prowadzenie analiz wyników osiągnięć edukacyjnych
baza dydaktyczna szkoły w szczególności pracownie zajęć praktycznych
zmodernizowano bazę 7 pracowni w zawodach: technik technologii drewna, technik żywienia i usług gastronomicznych, technik mechanik

Krótki opis fazy przygotowawczej (czas, zasoby, czy potrzebne było przygotowanie narzędzi, szkolenie kadry, itp.)

Wdrożenie przedsięwzięcia wymagało przygotowań harmonogramów działań w obrębie każdego obszaru, określenia zakresu odpowiedzialności kadry zarządzającej oraz przeszkolenia kadry dydaktycznej.

Ze względu na rozbudowany charakter programu rozwojowego i jego kompleksowość w niniejszym opisie chcielibyśmy przybliżyć Państwu tylko obszar 3, czyli włączenie pracodawców w proces kształcenia prowadzony w ZST. To działanie oparliśmy na doświadczeniach w tym zakresie naszego baskijskiego partnera – szkoły zawodowej Armeria Eskola w Eibar. Aby skutecznie dokonać adaptacji rozwiązania baskijskiego do warunków Zespołu Szkół Technicznych i wdrożyć je przeprowadzono następujące działania:

– powołano zespół projektowo – wdrożeniowy, w skład którego weszli przedstawiciele pracodawców po 2 firmy każdej branży kształconej w ZST, 3 nauczycieli kształcenia zawodowego, kadra zarządzająca placówki, przedstawiciele organu prowadzącego oraz przedstawiciele partnera baskijskiego w osobie dyrektora szkoły i nauczyciela zawodu

-zaplanowano 4 partnerskie spotkania robocze. W każdym uczestniczył powołany zespół projektowo – wdrożeniowy. Pierwsze spotkanie obejmowało prezentacje modelu współpracy, wizytę studyjną w szkole partnera, wyznaczenie obszarów podobnych.

Drugie spotkanie to wizyta studyjna w firmach, omówienie zasad funkcjonowania modelu w odniesieniu do firm oraz warsztat tworzenia modelu skierowany do polskiej części zespołu projektowo – wdrożeniowego.

Trzecie spotkanie partnerskie służyło prezentacji adaptacji modelu do warunków ZST oraz naniesieniu ewentualnej korekty.

Czwarte spotkanie obejmowało ewaluacje po wdrożeniu, ostateczną korektę modelu oraz przeszkolenie kadry w zakresie nauczania wg. innowacyjnej metody nauczanie przedmiotów zawodowych poprzez wyzwania.

Pomiędzy wizytami zespół ds. adaptacji i wdrożenia modelu pracował na konstrukcją wersji dostosowanej do potrzeb i możliwości ZST oraz podlaskich pracodawców z uwzględnieniem zapotrzebowania na kierunki kształcenia dla branż kluczowych dla rozwoju regionu

Kto był odpowiedzialny za wdrożenie?
Renata Frankowska – wicedyrektor, Iwona Masalska – nauczyciel bibliotekarz

Organizacja procesu – czas, konieczne zasoby, częstotliwość

Adaptacja modelu wymagała ścisłej współpracy całego zespołu programowo – wdrożeniowego. Na bazie pierwszej i drugiej wizyty studyjnej w Eibar i San Sebastian przygotowano wstępną wersję modelu współpracy szkoły ze środowiskiem zewnętrznym z naciskiem na regionalne firmy branż kształconych w ZST. Model odwzorowywał schemat kształcenia zawodowego realizowanego w Kraju Basków gdzie szkolenie zawodowe jest bardzo ważną sferą w systemie edukacyjnym a jego misją jest odniesienie do formalnego i ciągłego szkolenia do potrzeb regionalnego przemysłu. W początkowej fazie program określał obszary możliwej współpracy ZST i pracodawców. Wskazane możliwe do realizacji obszary to:

Praktyki
Szkolenie kadry pracodawców – kursy pedagogiczne (przygotowanie osób w firmie do sprawowania opieki nad praktykantami, stażami i kształceniem praktycznym)
Wykorzystanie bazy dydaktycznej szkoły do przeprowadzania kursów i szkoleń doszkalających pracowników przedsiębiorstw (doposażenie bazy szkolnej przez pracodawców – specjalistyczny sprzęt, materiały). Pokazy ofert firm branżowych.
Staże w wakacje
Program stypendialny – wzrost motywacji i zaangażowania uczniów w praktyczną naukę zawodu
Organizacja konkursów branżowych – ogólnopolskie (firmy zasiadające w jury) – możliwość wyłonienia najlepszych uczniów. Etapy cząstkowe konkursu możliwe do realizacji w firmach podczas praktyk. Promocja miasta . Finansowanie ze środków miejskich, unijnych, sponsorów. Wykorzystywanie materiałów i narzędzi firm współpracujących.
Kooperacja z firmami w zakresie produkcji – półprodukty
Małe projekty badawcze
Współpraca z instytucjami rynku pracy np. WUP, PUP
Konkurs na innowacje – organizowany przez firmy , realizacje projektów na potrzeby firm (mentoring firm i nauczycieli). Kooperacja z uczelniami wyższymi. Szkoła łącznikiem pomiędzy uczelnią a firmą.
Szkolenia obserwacyjne w firmach dla nauczycieli – obecność nauczycieli podczas praktyk
Korzyści dla pracodawców firma odpowiedzialna społecznie.
Współpraca z renomowanymi producentami sprzętu oraz firmami topowymi w branży.
Utworzenie sieci współpracy.
Wyodrębnione obszary zostały skonsultowane z szerszym gronem regionalnych pracodawców, gdzie oceniona została realność przeprowadzenia działań w danym obszarze. W trakcie konsultacji opracowano gradację wg. trudności stopnia wdrożenia. Bardzo istotny był fakt aktywnego zaangażowania się firm w adaptację modelu współpracy. Konsultacje modelu prowadzone były przy czynnym udziale osób odpowiedzialnych za kształtowanie polityki oświatowej na terenie Białegostoku.

Nad przygotowaniem modelu pracowaliśmy przez 2 lata. W pierwszym roku mieliśmy szansę zainicjować stworzenie sieci współpracy oraz w oparciu o firmy w niej funkcjonujące przeprowadzić wakacyjne płatne staże zawodowe dla 60 uczniów. Opiekunami stażystów z ramienia szkoły byli nauczyciele kształcenia zawodowego a ze strony firm wyznaczeni pracownicy. Konieczność wizyt monitoringowych nauczycieli była doskonałą okazją do nawiązania bezpośrednich relacji z firmami branżowymi. Dzięki temu nauczyciele stali się „łącznikami” pomiędzy firmą a szkołą a znajomość realnego środowiska pracy przełożyła się na jakość prowadzonego przez nich kształcenia w zawodzie.

W kolejnym roku kontynuowana była inicjatywa stażowa tym razem firmy same finansowały wynagrodzenie młodzieży.

Zbliżenie obu środowisk pozwoliło na poznanie wzajemnych potrzeb, oczekiwań i uwarunkowań. Na zakończenie drugiego roku wdrożenia ZST na wyraźne potrzeby zatrudnieniowe współpracujących firm oraz akceptacji organu prowadzącego uruchomiło nabór do klas wielozawodowych, gdzie zajęcia praktyczne mogą być prowadzone w tych firmach. W roku szkolnym 2015/2016 wdrożone zostały dwa kolejne punkty modelu współpracy:

powołany został Fundusz Stypendialny ZST – Progres
Fundusz Stypendialny ZST-Progres to program pilotażowy. Polega on na przyznawaniu stypendiów finansowych o charakterze motywacyjnym wyróżniającym się i uzdolnionym uczniom.

rozpoczęto organizację comiesięcznych konkursów stolarskich, gdzie jurorami i fundatorami nagród są podlaskie firmy branży drzewnej

Jakie były rezultaty i ich wpływ na rozwój szkoły?
popularyzacja kształcenia zawodowego
wzrost prestiżu szkoły
zwiększenie zainteresowania szkołą wśród gimnazjalistów
wzrost jakości pracy szkoły
lepsze powiązanie nauczanej teorii z praktyką w firmach
wzrost zaangażowania pracodawców w kształcenie realizowane przez ZST
wzrost motywacji uczniów do nauki
dostosowanie kompetencji uczniów- przyszłych pracowników do oczekiwań i wymagań regionalnych pracodawców
kontynuacja współpracy z baskijskim partnerem na szczeblu Miasta Białystok, która zaowocowała upowszechnieniem przez dyrektora szkoły Armeria Eskola dobrych praktyk kształcenia zawodowego podczas XI Międzynarodowej Konferencji Zawodowej w Białymstoku

Uzasadnienie efektywności zastosowanej metody. Co mogłoby być zrobione lepiej albo udoskonalone?

Jak wskazuje dotychczasowe doświadczenie proces kształcenia realizowany przy czynnej współpracy środowiska przedsiębiorców przekłada się na wyższą jakość kształcenia oraz skutkuje kształceniem nie tylko dla wiedzy i umiejętności ale przede wszystkim dla rynku pracy. Dzięki temu szkoła ma pewność, że jej absolwenci znają środowisko pracy i ma realną szansę na zatrudnienie a ich kompetencje są zgodne z oczekiwaniami przedsiębiorców.

Na chwilę obecną należy dołożyć starań by móc wdrażać kolejne obszary zawarte w modelu współpracy z naciskiem na możliwość realizacji projektów innowacyjnych, służących rozwojowi zarówno przedsiębiorstw jak i ZST.